فارکس (FOREX) چیست؟
امروزه اسامی زیادی را درمورد انواع بازارهای مالی می‌شنویم این بازار های مدرن پتانسیل زیادی برای کسب درآمد دارند. در این مقاله می‌خواهیم زیر و بم بازار فارکس را بایکدیگر بررسی کنیم.
انواع بازارهای مالی
امروزه بازارهای مالی به شکل‌های مختلفی ظاهر شده‌اند و همگی پرطرفدارند.
این بازارها بر زندگی افراد زیادی در طول تاریخ تأثیر گذار بوده اند، اما امروزه دو نوع بازر مالی موجود است:
- بازار مالی سنتی
در آمریکا، بازارهایی مانند اوراق قرضه و بازار بورس، بازارهای سنتی هستند و حجم بسیار زیادی را به خود اختصاص داده اند. به گونه‌ای که بطور تقریبی تمام آمریکایی‌ها در این بازارها دارای سرمایه هستند. آنها با سرمایه گذاری در این بازارها، پول زیادی را جابجا می‌کنند.
- بازار مالی جدید
این بازارها که بازارهای مشتقه نیز نامیده می‌شوند، بازارهای نوظهوری هستند که به نوعی از این بازارها پدید آمده اند. بازارهایی مانند بازار فارکس، بازار CFD و بازارهای آتی از بازارهای سنتی ایده و الگو گرفتند. این بازارهای جدید در سرتاسر دنیا پدید آمدند و در سرتاسر جهان تحت عنوان بازار فارکس شناخته می‌شوند.
بازار فارکس
مخفف عبارت FOREIGN EXCHANGE به معنای تبدیل جفت ارزهای کشورهای مختلف نسبت به یکدیگر، به عنوان مثال فرض کنید 300000 یورو دارید و می‌خواهید به دلار تبدیل کنید. برای تبدیل یورو به دلار باید از نرخ تبدیل یا Exchange rate استفاده کنید. (جفت ارزی از اصطلاحات رایج در فارکس است و به هر دو ارزی که با یکدیگر معامله می‌شوند، جفت ارزی می‌گویند.)
کار اصلی بازار فارکس، سنجش ارزها و محاسبه نرخ برابری ارزها است. اما علاوه بر ارزهای مختلف، می‌توان چیزهای دیگری را نیز در یک کارگزاری فارکس معامله کرد که جزو بازار فارکس محسوب نمی‌شود.
بازار تبادل ارز جهانی، مکان فیزیکی مشخصی ندارد و تمامی معامله‌گران از طریق شبکه الکترونیکی در حال معامله ارزهای مختلف هستند. با وجودی که فارکس (OTC) Over the counter یعنی بازاری بدون مکان فیزیکی است اما مراکز اصلی این تجارت در لندن، نیویورک و توکیو واقع شده‌اند.
EXCHANGE چه کاربردی دارد؟
با استفاده از نرخ تبدیل می‌توان ارزهای مختلف را به یکدیگر تبدیل کرد، فرض کنید شما بخواهید 300000 یورو خود را به دلار تبدیل کنید، اگر نرخ تبدیل یورو به دلار در بازار فارکس را 1.13در نظر بگیرید، در نهایت شما 339000 دلار دارید.
نحوه معاملات در بازار فارکس
برای معامله در بازار فارکس لازم است در اولین اقدام یک کارگزاری مناسب انتخاب کنیم و انجام معاملات ارزی خود را به کارگزار مورد نظر خود بسپاریم. برای این کار بایستی قراردادی مابین کارگزار و شخص منعقد شود و معامله‌گر مبلغی را که برای سرمایه‌گذاری در این بازار در نظر دارد به عنوان پشتوانه معاملات خود را به حساب کارگزار واریز کند. این سپرده به نام خود مشتری باز می‌شود تا پس از گشایش حساب و گرفتن نام کاربری و رمز عبوری از کارگزار، مشتری بتواند از طریق نرم‌افزار معاملاتی بر خط کارگزاری به انجام معاملات ارزی خود بپردازد.
در نرم‌افزارهای مخصوص کارگزاری اصولا مراحلی چون دریافت تقاضاهای پیش‌خرید، پیش‌فروش و باز کردن و بستن معاملات بر روی کالاها یا ارزهای به خصوص است که هر کارگزار با استفاده از نرم‌افزار (پلتفرم) خاصی این خدمات را ارائه می‌دهد و گاهی ممکن است این پلتفرم در میان بسیاری از کارگزاری‌ها مشترک باشد. مانند نرم‌افزار متاتریدر (Metatrader)، که از معروف‌ترین نرم‌افزارهای معاملات بازار فارکس است و توسط شرکتی روسی به نام MetaQuotes ، طراحی شده است.
آخرین نسخه این نرم‌افزار بیش از ۲۰ زبان مختلف دنیا از جمله فارسی را پشتیبانی می‌کند. به طورکلی هر فرد مواردی مانند نوع ارز مورد معامله، قیمت انجام شده معامله، حجم معامله و تعیین نوع عملیات (خرید یا فروش) را در اکانت نرم‌افزار معاملاتی خود مشاهده می‌کند و کارگزاران در ازای این خدمات کارمزد معاملاتی (Spread) دریافت می‌کنند.
در فارکس نیز مانند تمامی بازارهای مالی از تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال برای آنالیز حرکات قیمتی جفت ارزها استفاده می‌شود، با بررسی وضعیت اقتصادی و سیاسی دو ارز می‌توان تحلیل بنیادی مناسبی برای تبادل آن دو ارائه داد.
از جمله عوامل اقتصادی می‌توان به سیاست‌های پولی بانک مرکزی و تمایل آنها به افزایش یا کاهش نرخ بهره، میزان رشد اقتصادی، نرخ تورم و…
و همچنین عوامل سیاسی: اخبار سیاسی مانند انتخابات و جنگ، اشاره کرد.
ویژگی‌های بازار فارکس
- فعالیت‌های شبانه روزی
از خصوصیات منحصربه‌‌فرد فارکس کارکرد ۲۴ ساعته و ساختار غیرمتمرکز آن است. یعنی از روز دوشنبه تا پایان روز جمعه، امکان تبادلات شبانه‌روزی وجود دارد. حجم تبادلات در زمان‌های مختلف بستگی به ساعت کاری کشورهای مشارکت‌کننده در فارکس دارد. ارزها در بزرگترین بورس‌های سهام و بازارهای سرتاسر جهان همچون زوریخ، هنگ‌کنگ، نیویورک، توکیو، فرانکفورت، لندن، سیدنی و پاریس معامله می‌شوند. هرگاه بازار در ایالات‌متحده بسته شود، روز کاری در توکیو و هنگ‌کنگ شروع می‌شود. این انعطاف زمان کار، برای معامله‌گرانی که برنامه کاری پرمشغله‌ای دارند بسیار مناسب است زیرا لازم نیست آنها نگران ساعات باز و بسته شدن بازار باشند و در هر ساعتی می‌توانند معاملات خود را انجام دهند.
- داشتن اعتبار اهرمی (High Leverage)
یکی از نکات مهم در مورد نحوه انجام معامله در فارکس، وجود اعتبار اهرمی بالا است.
در بازار فارکس همانند بازار آتی در ایران، برای انجام معاملات از طریق کارگزار (Broker) نیازی نیست تا مشتری تمام سرمایه لازم را در اختیار داشته باشد بلکه تنها با پرداخت سهم کوچکی از حجم کلی معامله مورد نظر (معمولاً ۱ تا ۲ درصد) می‌تواند اقدام به انجام آن معامله کند. به این اعتبار اصطلاحا Leverage گفته می‌شود.
- واحد سنجش تغییرات جفت ارزها
به علت حجم بالای معاملات در فارکس، معمولا نرخ برابری ارزها تا چهار یا پنج رقم اعشار محاسبه می‌شوند و به رقم چهارم بعد از اعشار پیپ (Pips) یا (Point) می‌گویند. مثلاً اگر قیمت یورو به دلار از ۱٫۱۶۰۲ به ۱٫۱۶۰۹ برسد، می‌گوییم ارزش یورو نسبت به دلار ۷ پیپ افزایش یافته است.
- مفهوم اسپرد (spread) وقیمت خرید و فروش (ASK&BID)
در معاملات فارکس، برای هر جفت ارز در هرلحظه دو قیمت متفاوت وجود دارد. یکی قیمتی است که شما می‌توانید در آن قیمت خرید انجام دهید که این نرخ را Ask می‌گویند و دیگری قیمتی است که شما می‌توانید در آن قیمت فروش انجام دهید و این قیمت را Bid می‌گویند. تفاوت این دو قیمت را اسپرد (Spread) می‌نامیم که در بروکرهای گوناگون نرخ متفاوتی برای آن در نظر گرفته می‌شود. اسپرد در واقع هزینه‌ای است که معامله‌گر برای انجام معامله خود می‌پردازد.
- واحد اندازه گیری حجم معاملات
واحد اندازه‌گیری حجم معامله در بازار مبادلات ارز لات (Lot) است. در بیشتر قراردادها هر لات برابر با ۱۰۰۰۰۰ واحد ارز پایه است که در اکثر جفت ارزها معادل ۱۰ دلار سود یا زیان در هر پیپ است. حداقل حجم معامله نیز در اغلب بروکرها برابر ۰٫۰۱ لات است.
- محاسبه سود و زیان حجم معاملاتی
در بازار فارکس سود و زیان حساب معاملاتی در لحظه، با توجه به تغییرات ارزش جفت ارزها و متناسب با حجم پوزیشن‌های معاملاتی به مانده‌حساب آنها افزوده و از آن کاسته می‌شود.
در معاملات فارکس حتما باید برای خود حد ضرر تعیین کرد.
معایب فارکس
- عدم وجود قوانین مشخص
- نبود نظارت دقیق
- احتمال کلاهبرداری
- نوسانات شدید
- ریسک بسیار بالا
چه کسانی در بازار فارکس عوامل اصلی هستند؟
- شرکت‌های تجاری بزرگ
شرکت‌های تجاری بین المللی و بزرگ در کشورهای مختلف از جمله بازیگران اصلی بازار فارکس هستند. آنها با استفاده از بازار فارکس به خرید و فروش ارزهایی که دارند، می‌پردازند.
بعنوان مثال، شرکت بنز زمانی که محصولات خود را در آمریکا می‌فروشد، دلار دریافت می‌کند. پس از آن، نیازمند این هستند که دلار را به یورو تبدیل کنند. بنابراین، با ورود به بازار فارکس، در حساب خود یورو به دلار خریداری می‌کنند.
- بانک‌های مرکزی بزرگ دنیا
بانک‌های مرکزی بزرگ دنیا، به‌عنوان بزرگترین بازیگران در بازار فارکس شناخته شده اند. این بانک‌ها با استفاده از بازار فارکس، نرخ ارز در کشورشان را کنترل می‌کنند.
- بانک‌ها و موسسات مالی
در کنار بانک‌های مرکزی، بانک‌های تجاری، موسسات مالی و سرمایه گذاری نیز در بازار فارکس فعالیت کرده و سود بدست می‌آورند.
درواقع، بزرگترین صاحبان و مدیران سرمایه گذاری دنیا در بازار فارکس فعالیت دارند. آنها دارای حجم زیادی از معاملات در این بازار هستند.
- معامله گران خرد
انسان‌ها در سرتاسر دنیا، به این شکل وارد بازار فارکس شده و نقش زیادی بر این بازار دارند. بسیاری از آنها می‌توانند در این بازار تاثیرگذار باشند.
آیا فارکس در ایران قانونی است؟
با وجود تمام نکات مثبتی که دررابطه با فارکس گفته شد، اما این بازار پر سود در ایران غیر قانونی است. علت آن را این چنین ذکر کرده اند که افراد با ضرر در این بازار باعث از دست رفتن سرمایه‌های کشور می‌شوند. اما باید به این نکته توجه شود که اگر افراد در این کار آموزش ببینند نه تنها باعث از دست رفتن سرمایه‌های کشور نمی‌شوند بلکه باعث افزایش سرمایه آن می‌شوند.
امروزه اسامی زیادی را درمورد انواع بازارهای مالی می‌شنویم این بازارهای مدرن پتانسیل زیادی برای کسب درآمد دارند.
به‌عنوان مثال: حجم مالی زیادی هرروزه در بازار بورس آمریکا معامله می‌شود این حجم گاهی حدودا 100میلیون دلار است، که این رقم بر اقتصاد کشورهای مختلف تأثیر زیادی دارد.
انواع بازارهای مالی
امروزه بازارهای مالی به شکل‌های مختلفی ظاهر شده‌اند و همگی پرطرفدارند.
این بازارها بر زندگی افراد زیادی در طول تاریخ تأثیر گذار بوده اند، اما امروزه دو نوع بازر مالی موجود است:
- بازار مالی سنتی
در آمریکا، بازارهایی مانند اوراق قرضه و بازار بورس، بازارهای سنتی هستند و حجم بسیار زیادی را به خود اختصاص داده اند. به گونه ای که بطور تقریبی تمام آمریکایی ها در این بازارها دارای سرمایه هستند. آنها با سرمایه گذاری در این بازارها، پول زیادی را جابجا می کنند.
- بازار مالی جدید
این بازارها که بازارهای مشتقه نیز نامیده می شوند، بازارهای نوظهوری هستند که به نوعی از این بازارها پدید آمده اند. بازارهایی مانند بازار فارکس، بازار CFD و بازارهای آتی از بازارهای سنتی ایده و الگو گرفتند. این بازارهای جدید در سرتاسر دنیا پدید آمدند که در سرتاسر جهان تحت عنوان بازار فارکس شناخته می شوند.
بازار فارکس
مخفف عبارت FOREIGN EXCHANGE به معنای تبدیل جفت ارزهای کشورهای مختلف نسبت به یکدیگر، به عنوان مثال فرض کنید 300000 یورو دارید و می خواهید به دلار تبدیل کنید. برای تبدیل یورو به دلار باید از نرخ تبدیل یا Exchange rate استفاده کنید. (جفت ارزی از اصطلاحات رایج در فارکس است و به هر دو ارزی که با یکدیگر معامله می‌شوند، جفت ارزی می‌گویند.)
کار اصلی بازار فارکس، سنجش ارزها و محاسبه نرخ برابری ارزها است. اما علاوه بر ارزهای مختلف، می‌توان چیزهای دیگری را نیز در یک کارگزاری فارکس معامله کرد که جزو بازار فارکس محسوب نمی‌شود.
بازار تبادل ارز جهانی، مکان فیزیکی مشخصی ندارد و تمامی معامله‌گران از طریق شبکه الکترونیکی در حال معامله ارزهای مختلف هستند. با وجودی که فارکس (OTC) Over the counter یعنی بازاری بدون مکان فیزیکی است اما مراکز اصلی این تجارت در لندن، نیویورک و توکیو واقع شده‌اند.
EXCHANGE چه کاربردی دارد؟
با استفاده از نرخ تبدیل می‌توان ارز های مختلف را به یکدیگر تبدیل کرد، فرض کنید شما بخواهید 300000 یورو خود را به دلار تبدیل کنید، اگر نرخ تبدیل یورو به دلار در بازار فارکس 1.13در نظر بگیرید، در نهایت شم ا339000 دلار دارید.
نحوه معاملات در بازار فارکس
برای معامله در بازار فارکس لازم است در اولین اقدام یک کارگزاری مناسب انتخاب کنیم و انجام معاملات ارزی خود را به کارگزار مورد نظر خود بسپاریم. برای این کار بایستی قراردادی مابین کارگزار و شخص منعقد شود و معامله‌گر مبلغی را که برای سرمایه‌گذاری در این بازار در نظر دارد به عنوان پشتوانه معاملات خود را به حساب کارگزار واریز کند. این سپرده به نام خود مشتری باز می‌شود تا پس از گشایش حساب و گرفتن نام کاربری و رمز عبوری از کارگزار، مشتری بتواند از طریق نرم‌افزار معاملاتی بر خط کارگزاری به انجام معاملات ارزی خود بپردازد.
در نرم‌افزارهای مخصوص کارگزاری اصولا مراحلی چون دریافت تقاضاهای پیش‌خرید، پیش‌فروش و باز کردن و بستن معاملات بر روی کالاها یا ارزهای به خصوص است که هر کارگزار با استفاده از نرم‌افزار (پلتفرم) خاصی این خدمات را ارائه می‌دهد و گاهی ممکن است این پلتفرم در میان بسیاری از کارگزاری‌ها مشترک باشد. مانند نرم‌افزار متاتریدر (Metatrader)، که از معروف‌ترین نرم‌افزارهای معاملات بازار فارکس است و توسط شرکتی روسی به نام MetaQuotes ، طراحی شده است.
آخرین نسخه این نرم‌افزار بیش از ۲۰ زبان مختلف دنیا از جمله فارسی را پشتیبانی می‌کند. به طورکلی هر فرد مواردی مانند نوع ارز مورد معامله، قیمت انجام شده معامله، حجم معامله و تعیین نوع عملیات (خرید یا فروش) را در اکانت نرم‌افزار معاملاتی خود مشاهده می‌کند و کارگزاران در ازای این خدمات کارمزد معاملاتی (Spread) دریافت می‌کنند.
در فارکس نیز مانند تمامی بازارهای مالی از تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال برای آنالیز حرکات قیمتی جفت ارزها استفاده می‌شود، با بررسی وضعیت اقتصادی و سیاسی دو ارز می‌توان تحلیل بنیادی مناسبی برای تبادل آن دو ارائه داد.
از جمله عوامل اقتصادی می‌توان به سیاست‌های پولی بانک مرکزی و تمایل آنها به افزایش یا کاهش نرخ بهره، میزان رشد اقتصادی، نرخ تورم و…
و همچنین عوامل سیاسی: اخبار سیاسی مانند انتخابات و جنگ، اشاره کرد.
ویژگی‌های بازار فارکس
- فعالیت‌های شبانه روزی
از خصوصیات منحصربه‌‌فرد فارکس کارکرد ۲۴ ساعته و ساختار غیرمتمرکز آن است. یعنی از روز دوشنبه تا پایان روز جمعه، امکان تبادلات شبانه‌روزی وجود دارد. حجم تبادلات در زمان‌های مختلف بستگی به ساعت کاری کشورهای مشارکت‌کننده در فارکس دارد. ارزها در بزرگترین بورس‌های سهام و بازارهای سرتاسر جهان همچون زوریخ، هنگ‌کنگ، نیویورک، توکیو، فرانکفورت، لندن، سیدنی و پاریس معامله می‌شوند. هرگاه بازار در ایالات‌متحده بسته شود، روز کاری در توکیو و هنگ‌کنگ شروع می‌شود. این انعطاف زمان کار، برای معامله‌گرانی که برنامه کاری پرمشغله‌ای دارند بسیار مناسب است زیرا لازم نیست آنها نگران ساعات باز و بسته شدن بازار باشند و در هر ساعتی می‌توانند معاملات خود را انجام دهند.
- داشتن اعتبار اهرمی(High Leverage)
یکی از نکات مهم در مورد نحوه انجام معامله در فارکس، وجود اعتبار اهرمی بالا است.
در بازار فارکس همانند بازار آتی در ایران، برای انجام معاملات از طریق کارگزار (Broker) نیازی نیست تا مشتری تمام سرمایه لازم را در اختیار داشته باشد بلکه تنها با پرداخت سهم کوچکی از حجم کلی معامله مورد نظر (معمولاً ۱ تا ۲ درصد) می‌تواند اقدام به انجام آن معامله کند. به این اعتبار اصطلاحا Leverage گفته می‌شود.
- واحد سنجش تغییرات جفت ارزها
به علت حجم بالای معاملات در فارکس، معمولا نرخ برابری ارزها تا چهار یا پنج رقم اعشار محاسبه می‌شوند و به رقم چهارم بعد از اعشار پیپ (Pips) یا (Point) می‌گویند. مثلاً اگر قیمت یورو به دلار از ۱٫۱۶۰۲ به ۱٫۱۶۰۹ برسد، می‌گوییم ارزش یورو نسبت به دلار ۷ پیپ افزایش یافته است.
- مفهوم اسپرد (spread) وقیمت خرید و فروش (ASK&BID)
در معاملات فارکس، برای هر جفت ارز در هرلحظه دو قیمت متفاوت وجود دارد. یکی قیمتی است که شما می‌توانید در آن قیمت خرید انجام دهید که این نرخ را Ask می‌گویند و دیگری قیمتی است که شما می‌توانید در آن قیمت فروش انجام دهید و این قیمت را Bid می‌گویند. تفاوت این دو قیمت را اسپرد (Spread) می‌نامیم که در بروکرهای گوناگون نرخ متفاوتی برای آن در نظر گرفته می‌شود. اسپرد در واقع هزینه‌ای است که معامله‌گر برای انجام معامله خود می‌پردازد.
- واحد اندازه گیری حجم معاملات
واحد اندازه‌گیری حجم معامله در بازار مبادلات ارز لات (Lot) است. در بیشتر قراردادها هر لات برابر با ۱۰۰۰۰۰ واحد ارز پایه است که در اکثر جفت ارزها معادل ۱۰ دلار سود یا زیان در هر پیپ است. حداقل حجم معامله نیز در اغلب بروکرها برابر ۰٫۰۱ لات است.
- محاسبه سود و زیان حجم معاملاتی
در بازار فارکس سود و زیان حساب معاملاتی در لحظه، با توجه به تغییرات ارزش جفت ارزها و متناسب با حجم پوزیشن‌های معاملاتی به مانده‌حساب آنها افزوده و از آن کاسته می‌شود.
در معاملات فارکس حتما باید برای خود حد ضرر تعیین کرد.
معایب فارکس
- عدم وجود قوانین مشخص
- نبود نظارت دقیق
- احتمال کلاهبرداری
- نوسانات شدید
- ریسک بسیار بالا
چه کسانی در بازار فارکس عوامل اصلی هستند؟
- شرکت‌های تجاری بزرگ
شرکت‌های تجاری بین المللی و بزرگ در کشورهای مختلف از جمله بازیگران اصلی بازار فارکس هستند. آنها با استفاده از بازار فارکس به خرید و فروش ارزهایی که دارند، می‌پردازند.
به‌عنوان مثال، شرکت بنز زمانی که محصولات خود را در آمریکا می‌فروشد، دلار دریافت می‌کند. پس از آن، نیازمند این هستند که دلار را به یورو تبدیل کنند. بنابراین، با ورود به بازار فارکس، در حساب خود یورو به دلار خریداری می‌کنند.
- بانک‌های مرکزی بزرگ دنیا
بانک‌های مرکزی بزرگ دنیا، به‌عنوان بزرگترین بازیگران در بازار فارکس شناخته شده اند. این بانک‌ها با استفاده از بازار فارکس، نرخ ارز در کشورشان را کنترل می‌کنند.
- بانک‌ها و موسسات مالی
در کنار بانک‌های مرکزی، بانک‌های تجاری، موسسات مالی و سرمایه گذاری نیز در بازار فارکس فعالیت کرده و سود بدست می‌آورند.
درواقع، بزرگترین صاحبان و مدیران سرمایه گذاری دنیا در بازار فارکس فعالیت دارند. آنها دارای حجم زیادی از معاملات در این بازار هستند.
- معامله گران خرد
انسان در سرتاسر دنیا، به این شکل وارد بازار فارکس شده و نقش زیادی بر این بازار دارند. بسیاری از آنها می‌توانند در این بازار تاثیرگذار باشند.
آیا فارکس در ایران قانونی است؟
با وجود تمام نکات مثبتی که دررابطه با فارکس گفته شد، اما این بازار پر سود در ایران غیر قانونی است. علت آن را این چنین ذکر کرده اند که افراد با ضرر در این بازار باعث از دست رفتن سرمایه‌های کشور می‌شوند. اما باید به این نکته توجه شود که اگر افراد در این کار آموزش ببینند نه تنها باعث از دست رفتن سرمایه‌های کشور نمی‌شوند بلکه باعث افزایش سرمایه آن می‌شوند.
سخن پایانی
در نهایت فارکس را می‌توان بزرگترین بازار بین المللی دانست که روزانه چندین تیلیارد دلار در آن مبادله می‌شود.
